Το  «Νοιάζομαι και Δρω», το πρώτο σχολικό πρόγραμμα εθνικής εμβέλειας για την καλλιέργεια του εθελοντισμού και της αλληλεγγύης υλοποιήθηκε από το Ίδρυμα Λαμπράκη σε συνεργασία με το Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο «Δεσμός» σε σχολεία όλων των τύπων και των βαθμίδων σε όλη τη χώρα κατά τα έτη 2015-20.

Το έργο ξεκίνησε να υλοποιείται το 2014 με αρχική χρηματοδότηση από το πρόγραμμα “We are all citizens” των ΕΕΑ Grants, με διαχειριστή επιχορήγησης το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Στη συνέχεια χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, την Εταιρεία Κοινωνικής Προσφοράς Ελληνικού Εφοπλισμού ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ, το Κοινωφελές Ίδρυμα Α. Κ. Λασκαρίδη, το Κοινωφελές Ίδρυμα Ι. Σ. Λάτση, το Hellenic Initiative Australia, το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Act4Greece, ενώ υποστηρίχθηκε με δωρεές σε είδος από την Aegean Airlines και την Blue Star Ferries. 

Όταν το 2014 αρχίσαμε να σχεδιάζουμε το πρόγραμμα αυτό, δεν είχαμε ακόμα αποφασίσει ποιο θα είναι το όνομά του. Είχαμε όμως ξεκάθαρη εικόνα της στόχευσης και της μεθοδολογίας του. Θέλαμε να μάθουμε στα παιδιά να κάνουν συνειδητές και αυθόρμητες επιλογές εθελοντικής κοινωνικής προσφοράς. Θέλαμε να αναδείξουμε και να ενεργοποιήσουμε το καλό που υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο και να το κεφαλαιοποιήσουμε δημιουργώντας μικροκοινότητες εθελοντών που μεθαύριο θα συστήσουν μια κοινωνία αλληλέγγυα και ανθρώπινη. Θέλαμε αυτό να γίνει με τρόπο βιωματικό και με πρακτικές συνεργασίας και συμπράξεων στο πεδίο, που δεν είναι άλλο από την κοινωνία. Θέλαμε να διαμορφώσουμε στάσεις ζωής.

Η εξωτερική αξιολόγηση του αντίκτυπου του έργου από ερευνητική ομάδα υπό τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Καθηγητή κ. Αθανάσιο Κατσή είναι εξαιρετικά θετική. Αντίστοιχα θετικές είναι οι μαρτυρίες των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα, που εισπράττουμε με συγκίνηση τις τελευταίες ημέρες.

Τίποτε από όλα αυτά δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τους εμπνευστές, τους δημιουργούς, τους συντελεστές και τους υποστηρικτές του, τους οποίους ευχαριστούμε θερμά. Πάνω από όλα όμως η επιτυχία του προγράμματος οφείλεται στους χιλιάδες εκπαιδευτικούς που το πίστεψαν, το αγκάλιασαν και δούλεψαν σκληρά και ανιδιοτελώς για την επίτευξη των στόχων του.

Σήμερα, που αποχαιρετούμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που μας ένωσε στην προσπάθεια να επενδύσουμε τη σχολική εκπαίδευση με αξίες και πρακτικές που τιμούν την ανθρώπινη φύση και προάγουν τις υγιείς κοινωνίες, εντάσσεται ο εθελοντισμός πιλοτικά στο ωρολόγιο πρόγραμμα κάποιων σχολείων.

Όλοι γνωρίζουμε ότι το σχολικό πλαίσιο έχει δεδομένους περιορισμούς, τους οποίους το «Νοιάζομαι και Δρω» με την άδεια του Υπουργείου και κυρίως με την επένδυση χρόνου, κόπου και ψυχής από μέρους των εκπαιδευτικών, υπερέβη. Η ένταξή του στο σχολικό πρόγραμμα πρέπει να γίνει με όρους συμβατούς με τη σχολική λειτουργία, γεγονός που προφανώς οδηγεί σε διαφοροποίηση σε σχέση με το «Νοιάζομαι και Δρω» που ζήσαμε. Είναι ευνόητο ότι στο σενάριο της ένταξης στο ωρολόγιο πρόγραμμα καμία πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να θεωρήσει δεδομένο τον χρόνο και το έργο που προσέφεραν χιλιάδες εκπαιδευτικοί εθελοντικά μέσω της συμμετοχής τους στο πρόγραμμά μας και που εντέλει καθόρισε τη φύση και την επιτυχία του.

Μέχρι σήμερα συμμετείχαν στο πρόγραμμα 63.500 μαθητές και 5.500 εκπαιδευτικοί. Ενώ οι αριθμοί αυτοί είναι πολύ μεγάλοι για τα δεδομένα ενός προγράμματος του είδους του, στην πραγματικότητα καλύπτουν ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας. Κάθε παιδί θα έπρεπε να έχει δικαίωμα και πρόσβαση στο περιεχόμενο και στις πρακτικές που συνδιαμορφώσαμε οι συμμετέχοντες στο «Νοιάζομαι και Δρω» και για τον λόγο αυτό, δεν μπορούμε παρά να γιορτάσουμε την ένταξη του εθελοντισμού στο σχολείο. Αποτελεί μια νίκη για το πρόγραμμά μας, για την προσπάθεια όλων μας και για την ίδια την κοινωνία των πολιτών.

Ήρθε η ώρα να επιστρέψουμε στη στιγμή που το όραμά μας δεν είχε όνομα. Ήρθε η ώρα να αποχωριστούμε τον τίτλο «Νοιάζομαι και Δρω» και το οργανωτικό πλαίσιο που προσέφερε το πρόγραμμα αυτό. Αν όντως πετύχαμε τους στόχους μας, αν όντως πιστεύουμε ότι ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής, τότε θα συνεχίσουμε να σχεδιάζουμε και να αναπτύσσουμε εθελοντικές δράσεις με μαθητές, εκπαιδευτικούς, οικογένειες, οργανώσεις, συλλογικότητες και άλλους φορείς. Λήγει το πρόγραμμα, όμως το όραμα για μια κοινωνία αλληλέγγυων εθελοντών παραμένει. Η εθελοντική κοινωνική προσφορά είναι εδώ και όλοι εμείς που την πιστέψαμε, τη δοκιμάσαμε, την εισηγηθήκαμε, την καλλιεργήσαμε, τη διαδώσαμε πρέπει να συνεχίσουμε προσηλωμένοι στις αξίες της αλληλεγγύης και του εθελοντισμού για να είμαστε συνεπείς απέναντι στον εαυτό μας, στους μαθητές και στο έργο που έχουμε αναλάβει.